Microsoft - “Kẻ bại trận” trong cuộc chiến nguồn mở?

Bạn hay thù? Chiến tranh hay hòa bình? Cho đến giờ Microsoft vẫn chưa thể quyết định được thái độ của họ đối với những sản phẩm nguồn mở.

Nhưng nhiều người cho rằng, ngay khi Microsoft quyết định tuyên chiến, họ đã thất bại bởi họ không hề có một thứ vũ khí hữu hiệu nào để đánh bại hay chí ít là cũng để cản bước đối thủ.

Quan điểm không thống nhất

Dẫu vậy, Microsoft cũng đã trở thành một vị “sứ giả hòa bình” khi mang đến một cành ô liu cho cộng đồng mã nguồn mở bằng cách đóng góp tài chính cho một số dự án hay tuyên bố ủng hộ những tên tuổi lớn trong “thế giới” nguồn mở như Quỹ phần mềm Apache. Nói cách khác, Microsoft đã quyết định không chiến đấu với nguồn mở.

Nhưng ngược lại, “gã nhà giàu” Microsoft vẫn muốn kiếm tiền từ sự “có mặt” trong cộng đồng mã nguồn mở của mình. Microsoft đã từng nhiều lần đâm đơn kiện các nhà phân phối sản phẩm mã nguồn mở về việc vi phạm quyền sở hữu trí tuệ từ 230 bằng sáng chế của họ.

“Tương lai của nguồn mở sẽ bị đe dọa ư? Không, nguồn mở sẽ tiếp tục phát triển”, Stephen O’Grady, nhà phân tích của RedMonk, cho biết. Dù cho Microsoft có độc quyền tất cả các sản phẩm của họ để ngăn chặn Linux và các dự án mã nguồn mở khác, thì họ cũng không thể ngăn các nhà phát triển sử dụng những công cụ, phần mềm mã nguồn mở. Họ cũng không thể ngăn các công ty áp dụng mô hình kinh doanh mã nguồn mở. Ông cho biết thêm “Mã nguồn mở là một mô hình, một cách tiếp cận sẽ sớm ngự trị trên thị trường phần mềm”.

Microsoft thực sự chấp nhận nguồn mở?

Vào tháng Hai năm nay, Microsoft đã khởi kiện TomTom – hãng chế tạo thiết bị định vị toàn cầu GPS mà hãng đã triển khai cho Linux. Trước đây các công ty phát triển nguồn mở cho rằng sớm muộn gì Microsoft cũng sẽ khai chiến với họ, nhưng vụ việc này đã làm họ nghĩ lại. Microsoft cho rằng vụ kiện TomTom là về vấn đề sáng chế, không liên quan hay ảnh hưởng tới Linux và các công ty nguồn mở.

Ngay sau đó, vào trung tuần tháng Ba, TomTom đã khởi kiện Microsoft, cáo buộc đại gia phần mềm này vi phạm bốn sáng chế về phần mềm bản đồ Microsoft Streets.

Đa số cộng đồng Linux đều chấp nhận đánh giá này, nhưng giám đốc điều hành Linux Jim Zemlin lại cho rằng vẫn phải cảnh giác với mọi tranh chấp về những công nghệ có liên quan tới nguồn mở. “Nó sẽ cho các nhà phát triển nguồn mở thấy rằng đây không phải một công ty tốt để có thể hợp tác phát triển các dự án nguồn mở”.

Thực tế, lập trường của Microsoft về nguồn mở đã thay đổi đáng kể. Kể từ năm ngoái, hãng phần mềm này đã không tìm mọi cách tiêu diệt nguồn mở như trước kia nữa. Sự thay đổi này có công đóng góp không nhỏ của Sam Ramji – Giám đốc các dự án mã nguồn mở của Microsoft. Ramji đã thuyết phục khách hàng rằng 2 công nghệ phần mềm không hề chiếm thế độc quyền lẫn nhau, mà còn có thể bổ sung cho nhau. “Dù là phần mềm mã nguồn mở hay phần mềm của Microsoft, cũng đều tồn tại trong một nền công nghiệp đồ sộ với vô số cách tiếp cận phát triển, mô hình cấp phép, môi trường công nghệ thông tin và đặt trên bối cảnh một nền kinh tế chung” – Ramji phát biểu – “Chúng ta cần phải tự đặt mình trong bối cảnh đó và hiểu rằng sự phát triển mã nguồn mở là một xu thế tất yếu – dù là Microsoft hay những người phát triển và sử dụng công nghệ của Microsoft hàng ngày đều phải hiểu điều đó.”

Ramji và đội ngũ của ông tỏ ra thẳng thắn và chân thành trong nỗ lực hỗ trợ nguồn mở. Và để chứng tỏ điều đó, trong tháng 7, lần đầu tiên Microsoft đã áp dụng công nghệ nguồn mở cho sản phẩm của mình – Powerset. Một thành phần của Powerset là HBase sử dụng nguồn mở mà Microsoft đang tích cực phân phối lại cho dự án Hadoop của Apache Software.

Sau đó, Microsoft cũng bắt đầu có đóng góp trong các dự án nguồn mở. Vào tháng 7/2008, Microsoft đã cung cấp mã nguồn cho một dự án PHP có tên là ADOdb. PHP là ngôn ngữ lập trình kịch bản sẵn có, miễn phí được các nhà phát triển sử dụng rộng rãi trong ứng dụng Website. Microsoft cũng nhận làm nhà bảo trợ, cung cấp vốn cho Apache Software.

Open-1.jpg

Không thể "cưỡng lại"?

“Microsoft có đủ sự thông thái để nhận ra rằng, họ càng trì hoãn tận dụng mã nguồn mở lâu dài thì càng khiến vị trí của họ bị hủy hoại” – Andrew Updegrove, luật sư về sở hữu trí tuệ của Gesmer Updegrove phát biểu.

Ông cho biết Microsoft có được “lợi thế” trên thị trường là bởi họ có một lượng khách hàng vô cùng rộng lớn. “Nhưng họ đang dần mất đi lợi thế đó bởi họ đang tụt hậu so với các nhà phát triển phần mềm khác về mặt thiết kế, nhân lực phát triển và cái nhìn chiến lược. Họ nên sớm thay độ thái độ của mình”.

“Nếu Microsoft tiếp tục băn khoăn về vấn đề nguồn mở, họ sẽ khó mà giữ chân các nhân viên phát triển phần mềm, khiến họ tụt hậu so với thị trường đang đổi mới đến chóng mặt”, Joe Lindsay, Phó tổng giám đốc công ty kỹ thuật phương tiện tương tác Brand Affinity nói – “Các sản phẩm mang tính cách tân thường đến từ các công ty nhỏ, và các công ty nhỏ này thường sử dụng những công cụ cho phép họ có nhiều lựa chọn, sức mạnh hay sự tự do để tạo nên sự đổi mới. Những ý tưởng này trước đây được các công ty lớn thương mại hóa, nhưng hiện tại, nó không còn cần thiết đối với các sản phẩm phi vật thể như phần mềm.”

Ông cho biết rằng Microsoft không phải là kẻ tiên phong trong đổi mới, mà sức mạnh của nó là phổ biến sự đổi mới đến người dùng. Nhưng nếu công ty tiếp tục việc kiểm soát chặt chẽ việc độc quyền sản xuất mã nguồn, sức mạnh ấy sẽ tan biến. “Microsoft không bán ra những phần mềm cho phép người dùng tùy ý thay đổi; mà chỉ cho phép người dùng tự đổi mới sản phẩm đó sau khi đã trả tiền cho sản phẩm đó và trả tiền ngay cả cho sự thay đổi mà họ tạo nên. Chính sách này đã đem về cho Microsoft khoản lợi nhuận hàng năm kếch xù, nhưng lại ảnh hưởng xấu tới lòng tin của các nhà phát triển đổi mới và người dùng của họ”.

Dù Microsoft đang tỏ thiện chí với các sản phẩm nguồn mở vẫn còn nhiều nhân tố cản trở họ trong chiến dịch “hòa bình” này. Ví dụ, không phải mọi thành viên trong ban lãnh đạo công ty đều tán thành với chủ trương hỗ trợ và chung sống với phần mềm nguồn mở.

Hơn nữa, doanh thu của Microsoft dựa vào các sản phẩm độc quyền, việc hỗ trợ sản phẩm nguồn mở sẽ là một nghịch lý đối với họ. Eric Raymond cho rằng: “Microsoft thực ra chỉ ủng hộ nguồn mở khi họ biết chắc rằng nó không ảnh hưởng tới cơ sở khách hàng của mình, ngoài ra không có ngoại lệ”.

Dù Microsoft đã chịu thất bại trong việc loại bỏ nguồn mở, nhưng họ vẫn có thể tiếp tục gây chiến nếu như lợi nhuận bị đe dọa. Nhưng giờ đây, cộng đồng nguồn mở cũng đủ lớn mạnh để đáp trả.